Chánh niệm là gì? Hướng dẫn thực hành chánh niệm

Chánh niệm là một thuật ngữ cơ bản rất phổ biến và được biết đến rộng rãi trong giới Phật tử. Ngoài ra, từ này cũng rất được phổ biến những trường phái hành thiền khác. Vậy chánh niệm là gì? Cùng DecorNow tìm hiểu về khái niệm, lợi ích và cách thực hành chánh niệm sao cho đúng.

Chánh niệm là gì?

Chánh niệm là một trong tám chi phần đặc biệt quan trọng trong Bát Chánh Đạo, là sự tỉnh giác, nhận thức rõ các pháp một cách trọn vẹn, biết rõ những gì phát sinh trong mỗi phút của hiện tại, ngay bây giờ và ở đây. Chánh niệm chính là sự biết rõ những gì đang có mặt và đang xảy ra. Ngưng tiếc nuối quá khứ và ngừng lo lắng về tương lai. Hiện nay chánh niệm được ứng dụng rộng rãi như là một phương pháp chăm sóc tinh thần.

Bên cạnh đó, một yếu tố quan trọng của chánh niệm đó chính là kết nối tinh thần với thể xác của chúng ta. Như vậy, chúng ta mới có thể nhận thức được mọi thứ vào thời điểm đó, bao gồm suy nghĩ, cảm xúc và năm giác quan.

Tham khảo một số mẫu bát nhã tâm kinh nổi bật treo không gian thờ của DecorNow:

Ý nghĩa của chánh niệm là gì trong Phật giáo?

Niệm là một từ Hán Việt xuất hiện khi dịch từ kinh điển Phật giáo Ấn Độ sang Trung Hoa, là một từ ý chỉ một hành vi tinh tế thuộc phạm trù tâm. Trong bộ kinh Nikaya đã từng đề cập đến: “Niệm là nhớ lại được những gì đã học từ trước”. Như vậy trong Phật giáo, niệm chính là trí nhớ, nhớ đến những điều đã được học, đã xem qua được tích luỹ trong đầu của mỗi người.

Cũng theo Phật giáo, có hai loại niệm:

• Tà niệm: Trí nhớ nhưng nhớ không đúng, hiểu sai sự vật, sự việc và hiện tượng. Tà niệm trong thuật ngữ Phật học còn được gọi là vô minh.
• Chánh niệm: Là trí nhớ, sự hiểu biết đúng về sự vật, sự việc và hiện tượng. Trong thuật ngữ Phật học còn được gọi là minh.

Lợi ích của chánh niệm là gì?

Giảm căng thẳng

Một trong những lợi ích của chánh niệm là gì? Đó chính là giảm căng thẳng. Khi ứng dụng chánh niệm, bạn có thể nhận thấy không gian xung quanh yên tĩnh, bình thản và thanh tịnh. Chúng ta sẽ nhận thức rõ những cảm xúc, tinh thần của mọi người xung quanh, có sự minh mẫn trong trí óc để đối xử sao cho phù hợp. Từ đó, tâm trí chúng ta sẽ loại bỏ được muộn phiền, thanh thản, giảm căng thẳng trong cuộc sống.

>> Xem thêm: An nhiên là gì? Ý nghĩa một đời an nhiên

Tăng sự tập trung

Khi chánh niệm sẽ giúp chúng ta cải thiện được độ tập trung, không bị lơ đễnh. Điều này giúp ít rất nhiều trong quá trình học tập và làm việc. Giúp cho bản thân có thể cân bằng mọi công việc trong cuộc sống thường ngày.

Phân biệt đúng sai

Chánh niệm giúp chúng ta tập trung vào một vấn đề, từ đó giúp đầu óc minh mẫn để giải quyết mọi vấn đề trong cuộc sống. Phân biệt cái nào đúng, cái nào sai. Làm nhiều việc thiện và tránh xa điều ác. Từ đó giúp nâng cao nhận thức và nhanh nhạy hơn với mọi vấn đề.

Thực hành chánh niệm như thế nào?

Thực hành chánh niệm chính là thực hành Tứ niệm xứ, bao gồm quán thân, quán thọ, quán tâm và quán pháp.

Quán thân

Quán thân, hay chánh niệm về thân, là sự cực kỳ tập trung để quán sát theo dõi hơi thở, đi đứng, nằm ngồi. Quán sát để thấy thân bất tịnh, quán sát tứ đại, quán sát tử thi với mục đích là để thấy những hơi thở, sự oai nghi trong tư thế của con người là khổ, vô thường, hay vô ngã.

Quán thọ

Quán thọ và sự nhận biết, cảm nhận rõ về cảm giác, cảm xúc được dấy lên trong tâm mỗi người. Biết tâm lạc thọ (dễ chịu) hay khổ thọ (khó chịu) hay trung tính. Nhận biết các cảm giác ấy là thế gian hay xuất thế, biết về tính vô thường của chúng.

>> Xem thêm: Công đức là gì? Đừng nhầm lẫn giữa công đức và phước đức

Quán tâm

Quán tâm là chú ý đến các tâm pháp (hay còn gọi là ý nghĩa) đang hiện hành, xem chúng là tham hay vô tham, sân hay vô sân, si hay vô si. Biết rõ tâm quảng đại hay không quảng đại, tâm hữu hạn hay tâm không hữu hạn, tâm vô thượng hay không vô thượng, tâm định hay không định, tâm giải thoát hay không giải thoát.

Quán pháp

Quán pháp là cảm nhận và biết rõ mọi pháp đều phụ thuộc lẫn nhau, đều vô ngã. Biết rõ Năm Triền Cái có hiện hành hay không, nhận thức rõ con người là ngũ uẩn đang hoạt động, hay hiểu rõ về Tứ Diệu Đế.

Cách thức thực hành chánh niệm

Bài tập thở

• Ngồi thẳng lưng sao cho thoải mái.
• Chú ý đến hơi thở của bản thân trong 1 phút đầu.
• Thở tự nhiên và đều đặn, lưu ý đến thời gian giữa mỗi lần hít vào thở ra.
• Khi thở, cảm nhận sử mở rộng của phổi và chuyển động của bụng.
• Nếu trong quá trình thực hiện có bị mất tập trung, nhanh chóng đưa hơi thở bản thân trở lại đều đặn và tâm trí đặt vào từng hơi thở.

>> Xem thêm: Tâm sinh tướng là gì? Tâm sinh tướng có thật không?

Nhận thức về suy nghĩ và cảm xúc của bản thân

• Hỏi chính mình những câu hỏi tương tự như: “Tôi đang trải qua những gì vào thời điểm này?”.
• Nhận thức rõ trạng thái của bản thân đang có, là lo lắng, vui tươi hay buồn sầu.
• Tránh phán xét bản thân, cần quan sát và nhận định xem cảm xúc đó có đáng để tâm không.
• Nếu cảm xúc đó không đáng để tâm đến, bạn có thể bỏ qua và tập trung vào hiện tại.

Cảm nhận khi ăn

• Tập trung nhận thức của bản thân vào màu sắc, hương vị của món ăn.
• Ăn từ tốn, nhai kĩ, cảm nhận rõ mọi vị giác có trong món ăn.
• Ngừng ăn khi cảm thấy no, không cố gắng ăn tất cả toàn bộ thức ăn có trên đĩa.

Tập trung khi đi bộ

• Bước đi chậm rãi, đều đặn, thoải mái và tự nhiên.
• Thả lỏng bản thân sao cho thoải mái nhất.
• Nhận thức rõ các cơ bắp đang chuyển động khắp cơ thể khi đi.
• Hướng tâm trí tập trung vào việc đi bộ, không có những ý nghĩ khác.

Thiền

• Tìm một nơi yên tĩnh để hành thiền
• Dẹp bỏ mọi suy nghĩ, giữ cho đầu óc thông thoáng, chọn tư thế ngồi thoải mái.
• Khi hành thiền, nhận thức về môi trường xung quanh. Nhận thức về không khí, âm thanh, cảm nhận về các cơ bắp được giãn ra.

Tham khảo các mẫu tranh trúc chỉ hoạ tiết Phật giáo đẹp và CHẤT LƯỢNG NHẤT của DecorNow:

Kết luận

Sau khi kết thúc bài viết, hy vọng bạn đã hiểu ý nghĩa của chánh niệm là gì và phương pháp thực hành như thế nào. Chúng ta cố gắng, tích cực tu tập, làm việc thiện và thường xuyên thực hành sẽ giúp trí óc minh mẫn và loại bỏ được muộn phiền.

Nếu quý khách vẫn đang lựa chọn vật phẩm trang trí để treo phòng thờ, hãy ghé cửa hàng tranh trúc chỉ của DecorNow. Nếu vẫn phân vân hay chưa rõ nên lựa chọn mẫu mã hay kích thước tranh như thế nào cho phù hợp, quý khách hãy liên hệ với chúng tôi thông qua các thông tin bên dưới. Đội ngũ chăm sóc khách hàng của DecorNow sẽ sẵn sàng hỗ trợ mọi thắc mắc và nhu cầu của quý khách.

Thông tin liên hệ của DecorNow tư vấn và hỗ trợ về sản phẩm cho khách hàng:

• Email: contact@DecorNow.VN
• Facebook: https://www.facebook.com/DecorNowOfficial/
• Zalo: https://zalo.me/0328889398
• Hotline: 032 888 9398
• Trụ sở DecorNow: Tòa nhà Thái An, 2290 Quốc Lộ 1A, phường Trung Mỹ Tây, Quận 12, Thành Phố Hồ Chí Minh